Historia parafii

Pięknie położone na Kaszubach Chwaszczyno ma swoją wielowiekową historię, spisaną jednak dopiero od Xlll w., kiedy to jednocześnie dowiadujemy się o kościele i wspólnocie parafialnej tej osady. Różne były jej nazwy, różni właściciele, różni osadnicy, a tym samym ciekawa, zmienna i nie do końca wyjaśniona historia. Chwaszczyno to osada położona nad jeziorem, 12 km od Bałtyku, 20 km od Gdańska w tzw. Szwajcarii Kaszubskiej, w gminie Żukowo w województwie gdańskim.

Nazwa miejscowości - Chwaszczyno - brzmiała w ustach ludności z pewnością zawsze tak samo, chwiała się tylko jej pisownia. W XIII i XIV wieku spotykamy formy: Ouassin, Quassino, Quassinow, Faschino i Fascino, później Kwascino, Kwaszczyno, Quasczino, wreszcie w 1583r. Chwaszczyno, którego pisownia ustaliła się w XVII wieku. Niemcy zwali miejscowość tę Quaschin. Swoją pisaną historię rozpoczyna Chwaszczyno jednak dopiero w połowie XIII wieku.
 
W 1240r. posiadłość Wassino (Chwaszczyno) książę Pomorza Sambor, brat Świętopełka, podarował klasztorowi Norbertanek w Żukowie. Do tego czasu Chwaszczyno było własnością książęcą. W latach 1240 - 1283 należało do Żukowa.

W 1283r. książę pomorski Mestwin II zapisał osadę klasztorowi cysterskiemu w Oliwie, z czternastoma innymi wioskami, jako wynagrodzenie za ziemię gniewską którą zabrali Krzyżacy. W skład nowo podarowanych wiosek, oprócz Chwaszczyna, wchodził pobliski Tuchom. Odtąd stał się on przedmiotem sporu pomiędzy klasztorem żukowskim a oliwskim. Ostatecznie w 1301 r. klasztor uzyskał zwolnienie od opłaty dziesięcin biskupich z nowszych swoich posiadłości w zamian za trzy wsie, wśród których było Chwaszczyno wraz z należącymi do tej osady łąkami na Mierzei Wiślanej. Od tego czasu aż do sekularyzacji w 1773r. Chwaszczyno należało do biskupów włocławskich.

Traktat rozbiorowy z 5 sierpnia 1772r. przydzielił Pomorze Nadwiślańskie, w tym Chwaszczyno, państwu pruskiemu, rządzonemu przez Fryderyka II.

Na podstawie traktatu wersalskiego z 1919r. skrawek wybrzeża morskiego, na którym znajdowało się Chwaszczyno, został przyznany Polsce. Wojska polskie tzw. Frontu Pomorskiego zajęły go 10 lutego 1920r. i od tego czasu do września 1939r. Chwaszczyno pozostawało w granicach II Rzeczypospolitej.

Kolejne sześć lat to czas okupacji hitlerowskiej. Po rozgromieniu Niemiec w 1945r. Chwaszczyno wróciło do Polski. Dziś Chwaszczyno należy do gminy Żukowo w województwie gdańskim. Dopiero po osiemdziesiątym roku, kiedy powstała parafia osowska nastąpił podział parafii chwaszczyńskiej, a tym samym zmniejszyła się liczba osób zamieszkujących na jej terenie.

Obecnie większość ludności zamieszkującej w parafii chwaszczyńskiej to ludność tubylcza, czyli kaszubska. 80% ludzi pracuje poza rolnictwem w zakładach pracy Gdyni, Gdańska, Wejherowa i Żukowa. Parafię chwaszczyńską założyli Cystersi dla Chwaszczyna i Tuchomia, otrzymawszy te wsie w 1283r. od Mestwina II. Wcześniej należało Chwaszczyno prawdopodobnie do parafii kielnieńskiej.

Od 1301 r. aż do sekularyzacji posiadali je biskupi włocławscy. Z Chwaszczynem łączył się od XVI w. kościół filialny w Kacku, który usamodzielniono w 1903 r., oddając w opiekę nowemu lokalnemu wikaremu kackiemu także kościół w Kolibkach. Przez pewien czas po wojnach szwedzkich kościół chwaszczyński był osierocony (1686r.). Zaopatrywał go wówczas proboszcz oksywski. Przez wiele lat do kościoła tego należało tylko Chwaszczyno i Tuchom. Dopiero po rozbiorach Polski i ogłoszeniu bulli Piusa VII "De salute animarum" z roku 1821 do parafii chwaszczyńskiej oprócz wymienionych wiosek dołączono Kolonię (Dohnasberg), Osowę (Espenkrug), Karczemki i Tuchomek.

W dokumencie wizytacyjnym z 1782r. jest wzmianka o granicach parafii. Parafia Chwaszczyno wraz ze swą filią kacką graniczyła z parafiami: kieleńską matarzyńską i oliwską. Granice jej sięgały do samego Bałtyku. Na terenie parafii tworzyły się coraz to nowe kolonie i osady. Zakładali je Niemcy, świadomie krocząc do zamierzonego celu. Poza tym parafię przecinał wspaniały szlak gospodarczo-komunikacyjny, piękna szosa, tzw. oliwską, którą Niemcy uważali za najpiękniejszy gościniec z całych północnych Niemiec.

Na mocy bulli "De salute animarum" z 1821 r. archidiakonat pomorski przyłączono do diecezji chełmińskiej. W skład archidiakonatu wchodziło 10 dekanatów, a wśród nich dekanat gdański, w granicach którego znajdowało się Chwaszczyno. W roku 1833 w skład parafii chwaszczyńskiej wchodziły: Chwaszczyno, Wielki i Mały Tuchom, Osowa, Kolonia, Karczemki, Wielki Kack, Kolibki i Chwarzno. Tą wielką parafią opiekował się tylko jeden duszpasterz, który odprawiał niedzielne nabożeństwa kolejno - raz w Chwaszczynie, raz w Kacku, raz w Kolibkach.

W 1895r. podczas choroby ks. proboszcza Jana Bonina przybył do parafii pierwszy wikariusz. Od tego czasu do roku 1903 parafią opiekowało się dwóch księży. W 1903r. z powodu zmniejszenia parafii - oddzielenia Wielkiego Kacka - wikariusza odwołano. Był to pierwszy podział tej tak rozległej parafii. Drugi nastąpił w roku 1927 przez odłączenie od Wielkiego Kacka jego filii w Kolibkach.

W roku 1927 do parafii, oprócz Chwaszczyna należały: Kolonia, Osowa, Karczemki, Wielki, Mały i Nowy Tuchom. Granice jej stykały się z parafiami: kacką kieleńską malarską i oliwską, a należała do dekanatu żukowskiego. W listopadzie 1939r. zginął proboszcz parafii - ks. Sarnowski i od tego czasu aż do zakończenia wojny parafią administrowali księża z Kacka i Oliwy.

W okresie powojennym, do 1949r. parafią opiekowali się Ojcowie Pijarzy z Bolszewa. W roku 1949 proboszczem parafii został ks. Jan Minett, a po jego śmierci w 1981 r. ks. Czesław Jakusz Gostomski, sprawujący opiekę duszpasterską w Chwaszczynie do dnia dzisiejszego.

Od 1 stycznia 1973r. część terenu parafii należy administracyjnie do Gdańska, pozostała do Gdyni. Od roku 1980 z części powstała nowa parafia w Gdańsku - Osowej. Obecnie w skład parafii chwaszczyńskiej wchodzą: Tuchom, Tuchomek, część Karczemek do szosy koleczkowskiej, Gdańsk - Osowa do torów kolejowych, Gdynia do fabryki Polifarb i giełdy towarowej (patrz mapa) Do 1992r. parafia chwaszczyńska należała do diecezji chełmińskiej. Bullą papieską Jana Pawła II "Totus tuus Poloniae populus" z 25 marca 1992r. znalazła się w granicach archidiecezji gdańskiej.

 

Używamy plików cookies Ta witryna korzysta z plików cookies w celu realizacji usług i zgodnie z Polityką Prywatności i plików Cookies .
Korzystanie z niniejszej witryny internetowej bez zmiany ustawień jest równoznaczne ze zgodą użytkownika na stosowanie plików Cookies. Zrozumiałem i akceptuję.
159 0.10594916343689